03/05/2014 18:55:06

Gjanica, lumi më i ndotur në vend

Çdo muaj në Gjanicë derdhen rreth 12'587-18’091 m3 mbeturina të lëngshme me përmbajtje hidrokarburesh dhe vajëra industriale. Mbetjet spitalore hidhen po ashtu. Lumi është në grahmat e fundit

FIER - Rrethi i Fierit ofron dhe potenciale të rëndësishme natyrore për zhvillimin e tij. Në përgjithësi kemi të bëjmë me një rajon fushor me lartësi nga 0-100 m mbi nivelin e detit dhe me toka shumë pjellore. Edhe relievet kodrinore janë përgjithësisht të buta për shfrytëzim bujqësor. Pyjet kanë shumë rëndësi së bashku me pasuritë ujore, ku përveç detit Adriatik, rrethi përshkohet nga lumenjtë Seman, Vjosë e Gjanica. Semani - 281 km i gjatë formohet nga bashkimi i Devollit me Osumin në afërsi të Beratit. Siperfaqja e pellgut ujëmbledhës është 5949 km2, prurja mesatare vjetore e tij arrin në 96 m3/sek.

Semani është ndër lumenjtë më eroziv në vend.

Vjosa - 272 km i gjatë buron nga malet e Pindit në Greqi. Sipërfaqja e pellgut ujëmbledhës është 6700 km2, ndërsa prurja mesatare vjetore e tij arrin 195 m3/sek.

Gjanica - 67 km buron nga burimet e Poçemit e të Kalivaçit. Sipërfaqja e pellgut ujëmbledhës është 234 km2. Është një nga lumenjtë më të ndotur në vend, për shkak të derdhjes së naftës. Rrethi ka dhe disa liqene artificiale ku më i madhi e më i rendësishmi prej tyre është ai i Kurjanit me sipërfaqe 375 ha, ujërat e tij përdoren për ujitje.

Bota natyrore bimore dhe shtazore e rrethit është transformuar nga njeriu. Megjithatë rrethi i Fierit dallohet për disa lloje bimësh e kafshësh sidomos në pjesët bregdetare e fushore. Ndërsa në ujërat e detit gjenden shumë lloje peshqish si qefulli, levreku, koca etj. Nëntoka është mjaft e pasur me lëndë djegëse siç janë gazi natyror dhe nafta ku dallohet zona e Patos - Marinzës, e cila është dhe zona naftëmbajtëse më e madhe në Shqipëri. Gjithashtu nëntoka është e pasur dhe me materiale ndërtimi si zhavorre, rërëra, argjila etj.

Këto të fundit janë një pasuri e mirë për biznesin, janë dhe një fatkeqësi e madhe për të. Abuzimi me to dhe shpërfillja prej kaq vitesh ka bërë që Fieri të vuajë nga një "kancer" që e përshkruan atë mes për mes të qytetit. Rrethi i Fierit është një më të ndoturat për nga lumenjtë.

Pasi fusha naftënxjerrëse Marinëz - Patos, Rafineria e Naftës Ballsh, AZOTIKU, kanë bërë ndotjen e Gjanicës dhe basenit lumor Seman duke shkatërruar florën dhe faunën. Ndotja është paraqitur dhe në ujërat nëntokësore e sipërfaqësor. Duke kaluar përmes të qytetit, përpara se të bashkohet me Semanin në të shkarkohen mbeturinat urbane, duke e bërë ujin e tij pa asnjë formë jete. Eshtë vlerësuar se çdo muaj në Gjanicë derdhen rreth 12'587-18’091 m3 mbeturina të lëngshme me përmbajtje hidrokarburesh dhe vajëra industriale (AKM/NEA, 1997-1998).

Në këtë zonë, edhe vlera e BTEX (benzen, toluen, etil-benzen, ksilen) mund të jetë shumë e lartë. Krahas dëmit në florën dhe faunën natyrore ujore, përdorimi i ujit për vaditje dhe blegtori është me rrezik.

Ndotja vjen dhe nga hedhja e naftës. Sikur mos te mjaftonin keto gjera qe te shkaterronin kete mrekulli, lënia pas dore e pushtetit vendor dhe atij qendror per kaq vite ka sjelle dhe shume problematic te tjera. Shkarkimi i ujërave të zeza nga pallatet që janë ngritur afër tij dhe lokaleve, janë një shqetësim mjaft serioz.

Çdo gjë i është shkatërruar këtij lumi. Sa hynë në qytet vërejmë që janë bërë me qindra pallate dhe lokale duke shkatërruar shtratin këtij lumi dhe duke e çuar në erozion në vende vende. Prurjet e herë pas here të mëdha kanë bërë që të sjellë shkatërrime në mas dhe dëme të mëdha materiale. Mos patja e një plani urbanistik ka bërë që të ngrihen mbi të dhe afër tij me qindra lokale dhe hotele, duke i devijuar dhe rrjedhjen.

Për ironi të fatit spitali i Fierit sikur mos të kishte vend hedhje për mbetjet spitalore në vende të caktuara nga Ministria Shëndetësisë, hedh mbetjet spitalore pikërisht aty, duke sjellë një ndotje më të rrezikshme.

Gjëndja e lumit është e mjerueshme. Qeveritë asnjëherë nuk i kanë kthyer sytë seriozisht nga kjo mrekulli. Vite më parë ishte një parajsë e vërtetë ku mund dhe të peshkoje tregojnë të moshuarit, por kjo mrekulli sot po vdes ngadalë. //HermesNews - ©2014//

Besmir Agalliu

Dërgo me email | Stampo artikullin