28/10/2013 12:47:50

Çfarë mësova mbi barazinë gjinore në Shqipëri ?

nga Englantina Gjermeni

TIRANE - Pavarësisht faktit se Shqipëria ka ndërmarrë një numër programesh të cilat mbështesin të drejtën e grave në tregun e punës, akoma ngelen për t’u zbatuar masat specifike të cilat adresojnë diferencën gjinore në punësim, pjesëmarrjen e ulët të grave në sektorin e sipërmarrjes dhe hendekun gjinor të pagave. Mungesa e zbatimit të këtyre ligjeve dhe masave mbetet një problem i madh në vend.

Ekziston një hendek i madh mbi atë çfarë shkruhet në ligj dhe jetën e vërtetë të një gruaje shqiptare. Shpeshherë kam pyetur veten “Pse është kaq e vështirë që këto ligje për të drejta të barabarta të zbatohen?” Mendoj se mund të rendis disa arsye, një pjesë e të cilave janë të njohura për të gjitha shoqëritë, dhe disa të tjera lidhen me kontekstin dhe mënyrën e të menduarit në shoqërinë shqiptare. Ka pasur ditë kur unë jam ndjerë e fuqishme dhe e dobët në të njëjtën kohë.

Edhe pse për më shumë se katër vite jam pjesë e jetës politike në Shqipëri dhe jo më e shoqërisë civile, unë mbetem një aktiviste e devotshme e barazisë gjinore dhe të drejtave të grave. Si e vlerësoj unë tani problemin nga këndvështrimi i një vendimmarrësi ? E mbi të gjitha cila është zgjidhja e këtij problemi ? Kam dëshirë të ndaj me ju tre leksione që kam mësuar, që mendoj se do t’i sjellin ndryshimet ligjore me pranë jetës së grave, duke forcuar në këtë mënyrë pozitat e tyre.

Duhet të përqendrohemi në fuqizimin ekonomik dhe politik të grave në të njëjtën kohë, pasi janë dy gjëra që kanë lidhje. Përsa kohë që gratë do të jenë të varura ekonomikisht, ato do të kenë pak fuqi për të marrë vendime. Arsyeja për këtë nuk është shumë e komplikuar. Gratë që jetojnë në varfëri ballafaqohen me barriera strukturore, të cilat kufizojnë kontributin e tyre në familje.

Nuk është aspak koincidencë që varfëria, analfabetizmi, vdekshmëria foshnjore, trafikimi dhe pjesëmarrja e dobët në struktura vendimmarrëse qëndrojnë së bashku. Nëse duam të shikojmë më shumë gra në politikë, duhet t’i kushtojmë më shumë vëmendje çështjeve të tyre, dhe duhet të punojmë më shumë për t’i krijuar kushte për pavarësi ekonomike.

2. Duhet të mbështesim programet e decentralizuara, të cilat fuqizojnë rolin e gruas në komunitet. Mendoj se kjo nuk mund të arrihet nëse zbatohet një ose dy programe, por vetëm nëse zbatohen disa të tilla, si programe edukimi, programe mbi kujdesin shëndetësor, programe lidershipi, etj. Gjithashtu duhet të përqendrohemi te fuqizimi ligjor i grave. Si mund t’i mbrojnë gratë të drejtat e tyre, nëse nuk i njohin ato ? Kjo është një fushë që kërkon bashkëpunim të ngushtë ndërmjet qeverisë dhe agjencive të zhvillimit.

3. Duhet të mbështesim pjesëmarrjen e grave në vendimmarrje. Por vetëm kjo nuk është e mjaftueshme. Është pikërisht kjo fushë që më shqetëson më shumë. Ne shpeshherë gabojmë dhe flasim për pjesëmarrjen e grave në politikë vetëm nëpërmjet numrave, pa i kushtuar vëmendje kontributit që ato japin. Flasim për statistika dhe nuk i referohemi aspak performancës dhe kontributit të grave në politikë. Deri në ҫfarë mase mund të përfaqësojnë gratë interesat e tyre në polikbërje ? Deri në ҫfarë mase luftojnë gratë me strukturat patriarkale ? A dëgjohet zëri i tyre ? A bashkëpunojnë gratë me njëra–tjetrën, dhe me burrat gjithashtu e nëse jo, çfarë mund të bëhet për ta ndryshuar këtë ?

Në punën tonë për të arritur objektivat zhvillimore të mijëveçarit dhe standartet europiane është e nevojshme të kanalizojmë përpjekjet tona me qëllim garantimin e mundësive të barabarta për gratë, të cilat përbëjnë më shumë se gjysmën e popullsisë së globit.

Nisur nga përvoja ime vetjake mendoj se e vetmja mënyrë për përfshirjen e çështjeve gjinore në programet kombëtare dhe ndërkombëtare është nëpërmjet rritjes së pjesëmarrjes së grave në politikë. Nëse përfaqësimi i grave në qeveri dhe parlament është i ulët, çështjet gjinore nuk do të adresohen në formën e duhur dhe mbi të gjitha nuk do të marrin vëmendjen e merituar. Për më tepër, vetëm nëpërmjet përfaqësimit të balancuar të gruas në politikë dhe qeveri do të jemi në gjendje të ndërtojmë një demokraci solide dhe të qëndrueshme.

Fuqizimi dhe përfaqësimi i gruas në sferën publike, politike dhe ekonomike nuk është vetëm një derivat i njohjes së rolit të gruas në zgjidhjen e problemeve globale, por mbi të gjitha është një shprehje e qartë mirënjohje dhe pranimi i luftës së grave për liri, drejtësi dhe barazi. Shoqëritë në mbarë botën janë duke ndryshuar me hapa të shpejtë dhe e ardhmja e ekonomisë dhe shoqërisë sonë varet shumë nga aftësia e gruas për të nxjerrë në pah potencialet dhe fuqinë e pamohueshme që ka për zgjidhjen e problemeve në kohë.

Dua të falenderoj shtetet pjesëmarrëse të OSBE-së dhe Partnerët e Mesdheut për vendosjen e ҫështjes së fuqizimit të rolit të gruas në krye të axhendës. Duke marrë shkas nga zhvillimet në pjesën veriore dhe lindore të Mesdheut, diskutimi i rolit të gruas në jetën politike, ekonomike dhe sociale, merr një vlerë të shtuar dhe vjen në një moment shumë të përshtatshëm.

Që prej Samitit të Stambollit, ku shtetet pjesëmarrëse ranë dakord se përfshirja me të drejta të plota e grave është thelbësore për të garantuar paqe dhe stabilitet në vendet e OSBE-së, ka patur nisma të ndryshme për të promovuar barazinë gjinore, si brenda Organizatës, ashtu edhe në shtetet pjesëmarrëse të saj.

Këtu përfshihet Plani Aksional i vitit 2004 për promovimin e Barazisë Gjinore, si edhe disa vendime të Këshillit Ministerial të projektuara për të rritur përfaqësimin e grave në jetën politike dhe publike, si edhe për të promovuar mundësi të barabarta në sferën ekonomike. Referuar këtyre vendimeve janë zbatuar disa projekte në shtete të ndryshme anëtare, përfshirë edhe në Shqipëri.

Prezenca e OSBE-së në Shqipëri po implementon aktualisht një program që synon të promovojë praktikat më të mira të barazisë gjinore në qeverisjen vendore, duke prekur disa grupe specifike, përfshirë këtu kryetaret femra të Bashkive apo Komunave, si edhe pjestaret femra të këshillave bashkiake apo komunale.

Mendoj se OSBE-ja ka vendosur një bazë të mirë, e cila mund të përdoret nga vendet partnere, referuar kërkesave dhe nevojave të tyre. Organizata paraqet gjithashtu një platformë të shkëlqyer për të shkëmbyer praktikat pozitive në këtë sferë, siҫ po bëjmë edhe ne gjatë kësaj konference.

Për herë të parë në historinë e Shqipërisë (ashtu si edhe në historinë e vendeve të rajonit), gjashtë zonja të nderuara u emëruan si ministre në qeverinë e re të Kryeministrit Edi Rama. Unë kam nderin dhe privilegjin të jem njëra prej tyre, duke u vënë në shërbim të popullit dhe vendit tim në drejtimin e dy sektorëve të rëndësishëm, zhvillimit urban dhe turizmit.

Përbërja e re e qeverisë ka reflektuar vizionin thelbësor të forcës tonë politike për t’i dhënë më shumë përgjegjësi grave, politikanëve të rinj dhe aktorëve të shoqërisë civile për të qënë më efiçentë, më përfaqësues, më gjithëpërfshirës dhe me standarte të larta demokratike.

Është përgjegjësia ime që së bashku me pjestarët e tjerë të Këshillit të Ministrave të vendosim standarte të reja qeverisëse; standarte që do të maten përmes rezultateve në luftën kundër korrupsionit, menaxhimit të burimeve natyrore, dhe promovimit të zhvillimit dhe rritjes ekonomike të qëndrueshme.

Ne, gratë ministre të kësaj qeverie kemi një përgjegjësi të madhe për të vendosur një model ekselence për t’u ndjekur nga gra të tjera. Unë besoj se në një demokraci funksionale me zgjedhje të lira dhe të ndershme përfaqësimi i gruas është një domosdoshmëri, dhe po aq sa të rëndësishëm janë numrat, aq e rëndësishme duhet të jetë dhe cilësia e përfaqësimit. Na ndiqni dhe në Facebook dhe Twitter


* Autorja është Ministre e Zhvillimit urban dhe turizmit në shqipëri. Artikulli është marrë nga fjalimi i saj në konferencën "Rritja e rolit të gruas në sferën publike, politike dhe ekonomike", Monako.

HermesNews - ©2013

Dërgo me email | Stampo artikullin