Video

01/10/2013 19:04:45

Higjena e mendjes

nga MSc. Manjola Baēi






TIRANE - E spikatur nė laburatorin klinik, dhe e vendosur nė njė enė tė qelqtė, kėshtu me ėshtė paraqitur kjo tablo per kaq vite me radhė, derisa, vendosa tė bėj retrospektive mbi mendjet njerėzore, por mbi tė gjitha mendjen time.

Qė nė fėmijėri jemi njohur me fjalėn higjenė, ndaj pastėrtisė sė trupit nė tėrėsi, sesi tė kujdeseshim pėr pamjen dhe veshjen tonė. Por a keni menduar sesi tė kuroheni edhe brenda shpirtit dhe mendjes ? Pasi nėse nuk gėrmojmė nuk kemi pastruar gjė. Mbi tė gjitha arsyet individuale qė ka individi, tė pėrpiqet tė mos humbasė reflektimin mbi veten, si dhe me influencėn qė pėrcillet nga tė tjerėt.

Nevoja pėr tė pasur gjithēka nėn kontroll, na bėn vulnerabėl ndaj asaj qė ėshtė mė e rėndėsishmė se edhe vetė uni ynė pra pėr mėndjen. Shpesh na ndodh tė pėrballemi me situata ankthioze, derisa mund tė humbasim kontrollin e tė qėnurit tė vetėdijshėm. Por ja qė na ndodhin skena tė tilla. Si zgjedhim ne pėr tė qetėsuar, bėjmė njė dush ? Jo vetėm kaq, tė pastrojmė nė mendjen tonė mendimet negative qė na marrin energjinė pozitive (produktivitetin), t’a ushqejmė me kreativitet pėr t’ia dalė telasheve, jo pėr t’i shpėtuar, pasi ju siguroj, problemi jo i trajtuar rikthehet. Me njė mendje tė pastėr, me ide tė qarta nė kokėn tonė, ndotja minimizohet. Me njė mendje tė hapur, ajo kurrė nuk ngushtohet.

Me njė higjenė tė mendjes jo domosdoshmėrisht pėrfshihen persona intelektualė, por ata me shpirt inkurajues, tė devotshėm, ata qė praktikojnė higjenėn e trupit, praktikisht mund tė kujdesen pėr higjenėn e mendjes.

Me higjenė tė mendjes kuptojmė gjithashtu shėndetin mendor tė cilėn ne si qėnie egoiste qė jemi kemi pėr detyrė ta ruajmė dhe kurojmė, sa herė qė vihemi pėrballė rrethanave apo ndodhive jetėsore. Ka po kaq rėndėsi koha e kushtuar pėr tu marrė me veten dhe pėr tu bėrė protoganist i skenarit qė ndėrtojmė dita ditės. Nėse do tė mė pyesnit cila do tė ishte pika kyce e njeriut- do tė thoja njė mendje e shėndoshė, nė njė trup tė shėndoshė.

Ja disa ushtrime jo fizike, pėr njė higjenė tė mendjes.

Furēė Dhėmbėsh - > Me njė furcė dhėmbėsh, por nuk jemi nė orarin pėr tė larė dhėmbet, pėrfytyroni trurin nė pėllėmbėn tuaj dhe pastrojeni nga ndodhitė e ditės sė sotme, kėshtu nė kėtė rast zbardhim edhe zonėn gri qė kemi.

Ėmbėlsoni dialogun sė brėndshmi - > Njė zakon i ynė i shpeshtė ėshtė qė dialogojmė ashpėr me veten dhe gabimet e tjetrit t’i lartėsojmė, nuk funksionon kėshtu. Duhet tė jemi ne ata qė tė kujdesimi pėr veten tė ruajmė parametrat jetėsor, tė ndėrmjetesojmė ekuilibrat e jashtėm dhe tė mos gjykojmė veten, pėrse jemi kaq naiv, se edhe tė kundėrtėn e saj nuk do ta donim.

Njė Ditar pėr ty mendja ime - > Edhe ky ėshtė njė ritual monologu, por e shkruar nė letėr gjė qė tė ndihmon t’i shkruash ndodhitė me detaje, dhe kėtu vėmė re,sesi analizojmė ne sipas perceptimit tonė. Gjithashtu na ndihmon tė jemi tė drejtė me veten dhe tė tjerėt. Mendja nė kėtė rast vihet nė punė jo vetėm mekanikisht por sugjestionohet nė njė mėnyrė qė ndihmon zhvillimin e njė vet-imazhi pozitiv, nė njė botė imazherike.

Dizenjimi i saj - > Nė spektrin e shkencės sė neurologjisė higjena e mendjes, nuk ėshtė gjė tjeter introspektimi dhe trajtimi nėpėrmjet manipulimeve qoftė kjo nė forma testimi neuroteknologjike apo e radikaleve tė lira. Rėndėsia tjetėr pėr tė kuptuar janė dhe forma e saj pra truri, pjeset dhe ndarja sipas lobeve.

Nėse do tė shikonim trurin me njė system aparaturash gjithė kohės, mė besoni do tė dhimbseshit ndaj gjithė atyre fijeve trunore qė pulsojnė nė kokėn tonė dhe do tė ruanim mė shumė qetėsinė nga frika se mos ē'poheshin ato enė tė mbushura plot me gjak. Mendja ruan enėn qė tė mbajė higjenėn.
Na ndiqni dhe nė Facebook dhe Twitter


* Autorja ėshtė psikologe klinike

HermesNews - ©2013