05/07/2013 08:53:23

Taksa progresive: rreziku i shpenzimit të parave

Intervistë me ekspertin ekonomik italian Paolo Picci: ''Të pasurit më shumë para për të shpenzuar shpesh çon në luftën ndaj efektivitetit me të cilin shpenzohen: kjo ndodh kudo dhe në të gjitha mjediset, sot ne e shohim qartë edhe në tregjet financiare, ku paratë e lehta që vijnë nga programet shtetërore të zgjerimit të likuiditetit kanë krijuar flluska spekulative edhe në fushat e investimeve më të rrezikshme. Unë do të thosha se Shqipëria më parë duhet të përmirësojë standardin e efektivitetit me të cilin ajo shpenzon paratë publike përndryshe ekziston rreziku që disavantazhi i ikjes së kapitalit të huaj që do të kërkojë tregje të tjera, do të jetë më i madh se avantazhi i të paturit më shumë fonde për investimet''

La versioni in lingua italiana


ROME - A është gati Shqipëri për adoptimin e Taksës Progresive ? Si do të përdoren paratë ? A rrezikon ky hap i Qeverisë Rama, të rrisë korrupsionin ? Brenda Euros, Taksa Progresive apo Taksimi i Ndershëm, siç e prezantoi Kryeministri i ri Edi Rama gjatë fushatës, është shkaktare i rritjes së evazionit fiskal. Në Itali, problematik është përdorimi i parave publike në mbajtjen e privilegjeve të një klase ndërkohë që ky sistem peshon mbi supet e kategorisë tjetër që e sheh veten të varfërohet gjithnjë e më shumë. Shembulli i fqinjit tonë dhe vendeve të tjera të Bashkimit Europian mund të shërbejë për të ndërtuar një sistem të ri të përdorimit të parave publike ose mund t'a çojë Shqiprinë drejt të njëjtës rrugë të vjetër ku Europa sot kërkon të dalë.

Çfarë roli ka pasur taksa progresive në Itali gjatë gjithë këtyre viteve ?

Tatimi progresiv ka justifikime të gjera si nga pikëpamja etike si nga ajo morale: është normale që në rast nevoje për të rritur të ardhurat e shtetit me anë të tatimit të mundohemi që barra mos të rëndojë tek shtresat me rroga më të vogla. Tatimi progresiv penalizon më shumë shtresat e larta se ato të ultat. Natyrisht intensiteti i këtij penalizimi varet nga përshkallëzimi normave të ndryshme tatimore që vendosen. Në Itali problemi qëndron në nivelin e lartë të tatimit me një peshë të madhe fiskale edhe tek shtresat me të ardhura mesatare. Edhe në Francë për shembull ka ndodhur së fundmi një ngritje e ndjeshme e taksave të larta saqë u bë një rast i ndjekur nga shypi ndërkombëtar fakti që aktori Gerard Depardieu la Parisin për të kërkuar strehim në Rusi për shkak të taksave të larta, duke hapur kështu një debat të gjerë mbi këtë argument. Natyrisht, edhe pse ky është një rast ekstrem, taksat e larta cojnë në një rritje të tentative për të eksportuar kapitalet dhe në rritje gjithashtu të evazionit fiskal, duke shkaktuar varfërim për vendin që përdor tatim të egër.

Një aspekt tjetër për t'u konsideruar është përdorimi që shteti ben me të ardhurat tatimore dhe sa prej tyre kthehen për qytetarët në formën e shërbimeve dhe investimeve publike. Natyrisht ndryshe është rasti ku nevoja për të rritur të ardhurat, është shkak për të mbështetur shërbime të tilla si shëndetësia apo arsimi publik, të menaxhuara në mënyrë efektive, por që është e nevojshme te perforcohet sepse deri më tani ka qenë subjekt i nje interesimi shume të vogël nga shteti, në të cilën rritja tatimore do të shërbejë per te fshehur punët e pista në administrimin e këtyre shërbimeve. Pra, një gjë është tu kërkosh paratë taksapaguesve për të ndërtuar një rrugë të dobishme dhe tjetër gjë është të punosh deri në fund të financimit vetëm duke përfituar nga rryshfetet dhe korrupsioni. Pra, para se të kërkoje një rritje ne taksat mbi të ardhurat e qytetarëve një shtet duhet të siguroje që paratë e mbledhura tashmë, te jene shpenzuar në mënyrë efikase.


Cilat do të jenë avantazhet dhe disavantazhet për Shqipërinë ?

Pjeserisht iu përgjigja kësaj pyetje dhe tani lind pyetja: për çfarë shërbejnë paratë e kërkuara më shumë? Do të shpenzohen në mënyrë efikase ?Përgjigja për këto pyetje është më shumë një akt besimi ndaj shtetit dhe të atyre që qeverisin, por peshorja anon në anën e avantazheve më shumë se të disavantazheve. Objektivisht, avantazhi është që të sigurojë nje fuqi më të madhe të shpenzimeve të shtetit, i cili do ta përdore atë për të ofruar shërbime dhe per të berë investime, duke shpresuar qe do ti bëjnë në mënyrë efektive, pa e rënduar barrën tatimore mbi shtresat më të varfra, si parim etik është i drejtë pa dyshim.

Nëse shteti do të përdorë në mënyrë efektive këto para shtesë dhe në qoftë se nuk do e tejkalojnë shumë në ngritjen e normave për të ardhurat më të larta, atehere do të prodhojë një rritje në pasurinë e vendit, pa pasur nevojë të hyje shteti në borxhe , i cili është tepër i rrezikshëm në këto kohë sepse është nën shënjestrën e tregjeve financiare globale, të cilat janë të gatshme për të goditur kombet që kanë borxhe dhe deficite të larta.

Një nga diasavantazhet, po aq objektivisht, është se investimet kryesore nuk kryhen nga njerëz që i përkasin shtresave me të ardhura të pakta, banalisht, por nga ata që kanë fuqinë e shpenzimit, pra nga shtresat më të larta. Nëse u vëmë taksa të tepërta kësaj shtrese rrezikojmë që efekti të bjerë mbi investimet private në vend. Vecanërisht në një vend si Shqipëria që po përpiqet të tërheqë investimet kapitale nga jashtë për të cilat ka shumë nevojë dhe kështu rrezikon të prekë interesat e kësaj shtrese nëse tatimi progresiv nuk bëhet me kujdesin dhe ekuilibrin e duhur.

A mendoni se Shqipëria është në pozicionin e duhur për të adoptuar taksën, si një shtet jashtë zonës Euro ?

Të qenit brenda ose jashtë euros nuk do të ndikojë në zgjedhjen nëse është apo jo për tu adoptuar tatimi progresiv dhe unë mendoj se nuk është mirë të bashkohen dy konceptet. I pyetur nëse Shqipëria është në një pozicion të përshtatshëm për të kaluar në taksimin progresiv apo jo unë do të thoja se një përpjekje gjithashtu mund të bëhet, por me kujdes dhe pa nxitim. Sepse pika kyesore e çështjes qëndron përsëri tek përgjigjja e pyetjes: a do të shpenzohen në mënyrë më efikase paratë e mbledhura ? Unë personalisht besoj se Shqipëria para se të fusë tatimin progresiv, duhet më parë të marrë hapa të mëtejshme në luftën kundër korrupsionit dhe harxhimin e parave publike qe të mos përsërisë gabimin e bërë në Itali, ku barra tatimore është bërë gjithnjë e më e rëndë për të përmbushur rritjen e lakmisë së kategorive të korruptuara dhe joproduktive.

Të pasurit më shumë para për të shpenzuar shpesh çon në luftën ndaj efektivitetit me të cilin shpenzohen: kjo ndodh kudo dhe në të gjitha mjediset, sot ne e shohim qartë edhe në tregjet financiare, ku paratë e lehta që vijnë nga programet shtetërore të zgjerimit të likuiditetit kanë krijuar flluska spekulative edhe në fushat e investimeve më të rrezikshme. Unë do të thosha se Shqipëria më parë duhet të përmirësojë standardin e efektivitetit me të cilin ajo shpenzon paratë publike përndryshe ekziston rreziku që disavantazhi i ikjes së kapitalit të huaj që do të kërkojë tregje të tjera, do të jetë më i madh se avantazhi i të paturit më shumë fonde për investimet që do të anulloheshin nga korrupsioni dhe harxhimet e tepërta.



* Hermesnews©AllRightsReserved
Çdo riprodhim i paautorizuar ndëshkohet sipas ligjeve në fuqi

Daniela Vathi

Dërgo me email | Stampo artikullin